HISTORIA

W 1407 roku właścicielem wsi był Pa­szek Radujewski, w 1410 i 1450 roku - Wawrzyniec. W 1489 roku wieś należała do rodziny Radojewskich. W latach 1533-1544 wieś posiadał Jerzy (Zboży) Zakrzewski (z Radajewic Radajewski) herbu Ogończyk, pisarz inowrocławski (1533-1538), podsędek inowrocławski (1544-1560) i kasztelan krusz­wicki (1561-1562). W latach 1564-1577 wieś była w posiadaniu Piotra Zakrzewskiego i Wawrzyńca Brzezińskiego. W 1583 roku 0,5 łanu we wsi miał Jan Niemojewski herbu Szeliga, sędzia inowrocławski (1562-1568) i 7 łanów - rodzina Zakrzewskich. W 1597 roku wieś należała do rodziny Radojewskich herbu Ogończyk, z której wywodzą się Jan Chryzo­stom, Mikołaj, Rafał Stefan i Wojciech, którzy od 2 połowy XVII do połowy XVIII wieku piastowali urzędy m.in. chorążego inowrocławskiego, bydgo­skiego, kasztelana inowrocławskiego. Nagrobek ro­dziny Radojewskich znajduje się w kościele Sw. Mi­kołaja w Inowrocławiu, dokąd został przeniesiony w 1821 roku z rozebranego klasztoru franciszkanów. W 1 połowie XVIII wieku wieś należała do Wojcie­cha Trzcińskiego, od którego majątek kupił Eleuter-nis von Roh Trzciński, który sprzedał go w 1800 ro­ku Franciszkowi Gieszewskiemu. W 1804 roku wła­ścicielem stał się Andrzej (Zboży) Zakrzewski, który w 1829 roku sprzedał majątek Fryderykowi Wilhel­mowi Schmettau i jego żonie Amalii Helenie z domu Prittwitz. W 1843 roku majętność nabył Fryderyk hrabia zu Solms Teckłenburg. W posiadaniu rodziny Tecklenburg Radojewice były do roku 1893, kiedy to obszar dworski o powierzchni 763 ha wykupiła Ko­misja Kolonizacyjna za sumę 333.000 marek. W la­tach 1897-1900 na tym terenie osiedliło się 41 osad­ników niemieckich. W 1897 roku Komisja Koloniza­cyjna wykupiła z obszaru wsi Radojewice dział nr 6 i 11 o powierzchni 6,68 ha za sumę 11.500 marek, w 1902 roku dział nr 3 o powierzchni 1,09 ha za su­mę 5.000 marek oraz w 1907 roku dział nr 6 o po­wierzchni 2,51 ha za sumę 6.110 marek. W 1946 roku majątek Radojewice przejął Skarb Państwa Pol­skiego. Obecnie część budynków folwarcznych jest własnością Urzędu Gminy w Dąbrowie Biskupiej, a część indywidualnych gospodarzy.

Od XV do XVIII wieku Radojewice wchodziły w skład województwa inowrocławskiego. W średnio­wieczu wieś należała do parafii w Górze. W latach 1510-1511 z 1 łanu ziemi w Radojewicach dochody z poradlnego czerpało starostwo inowrocławskie. W latach 1564-1565 wieś była zalewana przez jezioro Gopło wskutek spiętrzenia wody przez groblę młyń­ską na rzecze Noteci w Mątwach. W okresie reforma­cji w XVI wieku istniał zbór protestancki. Ówcześni właściciele wsi - Wawrzyniec Brzeziński i Piotr Rado-jewski byli innowiercami. W latach 1655-1660 znisz­czeń dokonała wojna polsko-szwedzka. Spustoszenia spowodowała także wojna północna z lat 1700-1721 i w związku z tym w 1711 roku wieś została zwolnio­na na okres 4 lat z podatków.

W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski Rado­jewice znalazły się w zaborze pruskim. W latach 1807-1815 należały do Księstwa Warszawskiego. W 1815 roku powróciły pod panowanie Prus. W 1879 roku powstała spółka melioracyjna (Drana-gegenossenschaft Radewitz), która dokonała meliora­cji 139 ha ziemi za sumę 27.000 marek. W 1863 ro­ku w folwarku znajdowały się: dom mieszkalny, kuź­nia, stajnie, stodoły, zajazd, szopy, obora, warsztat stelmacha. Około 1888 roku wieś liczyła 20 chałup, w których mieszkało 157 mieszkańców. Obszar dworski zajmował powierzchnię 652,79 ha. Folwark specjalizował się w hodowli bydła holenderskiego i fryzyjskiego. Na terenie okręgu ziemskiego Radoje­wice znajdowało się 10 chałup, w których mieszkały 163 osoby, w tym 127 katolików i 36 protestantów. Do okręgu należał folwark Popowo. Na początku XX wieku istniała we wsi karczma. W 1905 roku obszar wsi wynosił 793,54 ha, na którym mieszkało 387 osób. Znajdowała się szkoła ewangelicka, do której w 1909 roku uczęszczało 86 uczniów. Na początku XX wieku rząd pruski wydzielił na terenie Radojewic okręg łowiecki o powierzchni 700 ha. W końcu XIX wieku wybudowano przy pomocy finansowej Komi­sji Kolonizacyjnej zbór ewangelicki w stylu eklektycz­nym, który został konsekrowany 30 maja 1901 roku przez generalnego superintendenta D. Hesekiela. Wspólnocie ewangelickiej w Radojewicach podlegały Konary i Modliborzyce. Zbór został rozebrany w 1970 roku.

W 1919 roku wieś znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej. W 1931 roku Radojewice zajmo­wały powierzchnię 987 ha, na której mieszkało 537 osób. W 1937 roku powstało Koło Włościanek, zało­żone przez inż. Grażynę Znaniecką. Zajmowało się propagowaniem oświaty rolniczej. Powołało dwa Ze­społy Przysposobienia Rolniczego. W okresie mię­dzywojennym we wsi działało ogniwo terenowe Nie­mieckiego Związku Szkolnego (Deurscher Schulvere-in) oddziału inowrocławskiego, liczące 60 członków. Istniały także następujące niemieckie organizacje: Ortsgrupy Jungdeutsche Partei fur Polen (liczące 90 członków, prezes Fryderyk Dingredissen), Westpol-nische Landwirt 69

schaftliche Geselschaft (15 członków, prezes Oskar Hutschenreiter), Evangelischer Jungmadche-nverein (15 członkiń, prezes Rudolf Hoffmann).

We wrześniu 1939 roku miejscowi Niemcy za­mordowali 7 Polaków. W 1945 roku zwłoki ofiar ekshumowano i pochowano na cmentarzu w Górze. W okresie okupacji hitlerowskiej we wsi znajdował się obóz przejściowy dla kobiet żydowskich. Radoje-wice zostały wyzwolone w styczniu 1945 roku.

Źródło: Gmina Dąbrowa Biskupia / Historia i współczesność / Informator / autor: Katarzyna Hewner